Scroll Top

Wat is NLD?

Als je kind tegen problemen aanloopt, het moeilijk heeft, je het ziet worstelen, wil je als ouder je kind helpen. Daarom ga je op zoek naar antwoorden, verklaringen en vooral naar handvatten om je kind precies dat te geven wat het nodig heeft. Thuis en op school. Voor gedragingen en kenmerken van kinderen kunnen allerlei verklaringen zijn. Het is belangrijk jezelf als ouder goed te informeren over wat er mogelijk achter bepaald gedrag van je kind kan zitten. En hoe je hiermee om kan gaan. Lees hierover meer op de pagina ‘wat zit er achter moeilijk gedrag?’

Soms is er sprake van een ontwikkelingsprobleem zoals NLD. Op deze pagina leggen we uit wat NLD is en wat de kenmerken zijn.

Kinderen met de leerstoornis NLD hebben moeite met het verwerken van non-verbale informatie. Ze komen verbaal vaardig over, kunnen goed spreken en leren snel lezen. Maar ze hebben moeite om zintuiglijke prikkels te verwerken. Ze hebben daarnaast problemen met visueel-ruimtelijke vaardigheden en met executieve functies. NLD is soms moeilijk te herkennen.

NLD is een afkorting van de Engelse term Non-verbal Learning Disabilities. Letterlijk vertaald betekent dat ‘non-verbale leerstoornissen’, ofwel: leerstoornissen die betrekking hebben op non-verbale informatie. Op zich kan deze term verwarring geven, omdat kinderen met dit beeld verbaal zeer vaardig kunnen overkomen, maar toch problemen kunnen hebben met bepaalde aspecten van taal (met name de betekenis en het begrip van talige boodschappen). In de spraak is vaak een licht monotone toon en er kunnen problemen zijn met articulatie.

Kenmerken van NLD

Een kind met NLD kun je herkennen aan een aantal signalen en kenmerken. Dit kunnen zijn:

  • Trapsgewijze ontwikkeling
  • Een onhandige of houterige grove motoriek
  • Veel ‘gekke’ ongelukjes
  • Problemen met de fijne motoriek (pengreep, hanteren van mes en vork, etc.)
  • Slechte oog-handcoördinatie
  • Een taalontwikkeling die zich kenmerkt door het aanleren van veel woorden, maar vaak blijkt dat kinderen met NLD niet altijd werkelijk weten wat ze zeggen.
  • Problemen met inzichtelijk rekenen (mechanisch rekenen wordt wel aangeleerd)
  • Traagheid, onzekerheid in het werk
  • Moeite met het aanleren van routines (beheerst het kind ze eenmaal, dan zit het er ook goed tot extreem goed in)
  • Passief gedrag
  • Weinig sociale vaardigheden
  • Angst voor ongewone sociale situaties
  • Onverklaarbare uitingen van woede en angst
  • Moeite met herkennen van non-verbale signalen (gebaren, gelaatsuitdrukkingen)
  • Problemen met overzicht, bijvoorbeeld in de gymzaal en het zwembad
  • Snel verdwalen
  • Gevaarlijk gedrag in het verkeer

Dit filmpje geeft ook uitleg over wat NLD is.

Er is vaak sprake van een achterstand in zowel de fijne als de grove motoriek. Daardoor hebben deze kinderen doorgaans een slecht evenwicht en een neiging tot vallen. Veters strikken, eten met mes en vork, aankleden, sporten en klimmen zijn lastige aangelegenheden. Dit kan ook wijzen op DCD. Het aanleren van bijvoorbeeld fietsen of zwemmen gaat niet vanzelf. Ook hebben ze vaker moeite met (netjes) schrijven. Het kind exploreert door af te gaan op het gehoor, goed te luisteren en veel vragen te stellen, nauwelijks door te kijken en te bewegen. De geringe onderzoeksdrang uit zich in een voorkeur voor bekend materiaal en het vermijden van nieuwe zaken. Je ziet bij kinderen met NLD meestal weinig interesse in creatieve vakken. Ook het spel wijkt af. Opvallend is dat zij nauwelijks fantasie gebruiken tijdens het spelen en geen spel kiezen waarbij het gaat om lijfelijke ervaringen: het voelen, ruiken, horen, proeven en kijken. Denk aan spelen met zand, water, klei, verf en natuurlijke materialen.

Een kind met NLD is sterk in het waarnemen van details, maar heeft moeite met het onderscheiden van gehelen en het houden van overzicht. Deze kinderen hebben moeite met begripsvorming, logisch redeneren en probleemoplossen. Er is een groot verschil tussen de verbale en performale intelligentie. Dit noem je een disharmonisch intelligentieprofiel.

NLD komt in verschillende gradaties voor: ieder kind is uniek, ook een kind met NLD is uniek. Het gedrag kan dan ook per kind verschillend zijn. Voor de behandeling van kinderen met NLD bestaan vele vormen van therapie. Sommige kinderen hebben als gevolg van een algehele lage spierspanning problemen met het uithoudingsvermogen. Anderen hebben ondersteuning nodig bij het leren op school en bij plannen en organiseren, bij de ontwikkeling van motorische vaardigheden en bij praktische en sociale vaardigheden. Veel kinderen met NLD schatten hun veiligheid verkeerd in.

Bij bijna alle leerstoornissen zie je een vertraagde (schrijf)motoriek, en ook bij kinderen met NLD is dat niet anders. Zij komen dan ook relatief vaak terecht bij een fysiotherapeut. De fysiotherapeut kan verschillen opmerken in de motorische ontwikkeling van deze kinderen ten opzichte van leeftijdsgenootjes, en het kind doorverwijzen voor verder onderzoek.

Neuropsychologie

NLD is geen psychiatrische stoornis en staat daarom niet in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).  Een van de meest gebruikte internationale classificatiesystemen in de geestelijke gezondheidszorg. NLD is een begrip uit de neuropsychologie waarbij het gaat om een specifiek profiel van vaardigheden en tekorten bij de informatieverwerking van zintuiglijke prikkels. De auditieve informatie (het horen) wordt beter verwerkt dan de informatie die via zien en voelen binnenkomt.

De problemen uiten zich in de motoriek, het ruimtelijk inzicht, het inzicht in oorzaak-gevolgrelaties, de schoolse vaardigheden bij rekenen en schrijven, het werktempo en het ‘sociale snapvermogen’. Kinderen met NLD hebben moeite met plannen en organiseren.

De non-verbale leerstoornis is in Nederland vrij onbekend, terwijl naar schatting vijf procent van de leerlingen in het regulier onderwijs in meer of mindere mate NLD heeft.

Kinderen met NLD hebben een sterke voorkeur voor informatie die ze kunnen horen en (na)vertellen. Het opzeggen (stampen) van de tafels gaat prima; leren uit een boek met veel plaatjes of via een druk computerscherm vinden ze lastig. Ze zijn, net als kinderen met een autismespectrumstoornis, meer gericht op details en missen het grotere verband. Nieuwe dingen zijn daardoor beangstigend. Ze kunnen sociaal onhandig zijn omdat ze non-verbale signalen niet goed begrijpen. Ze hebben moeite te begrijpen wat er van hen wordt verwacht in een bepaalde situatie. Taalgrapjes en uitdrukkingen worden niet altijd goed opgepikt.

Oorzaak en gevolgen van NLD

Oorzaak

De symptomen van NLD worden in de praktijk wel herkend, maar wetenschappelijk gezien is er nog weinig bekend over onderliggende oorzaken. Over de biologische achtergronden bij NLD is weinig meer bekend dan het vermoeden dat het gaat om een disbalans in de samenwerking tussen de linker- en rechterhersenhelft. Vooral de rechterhersenhelft zou minder goed functioneren. Er zouden aanwijzingen zijn voor een stoornis in de langeafstandsbanen tussen de beide hersenhelften. Bij NLD vermoedt men dat de beschermende laag (witte stof) van de zenuwvezels is beschadigd of onvoldoende ontwikkeld, waardoor prikkels minder goed doorkomen. Zenuwvezels zijn uitlopers van zenuwcellen die prikkels in de hersenen doorgeven. Omdat de rechterhersenhelft meer witte stof bevat dan de linkerhersenhelft, levert een tekort aan witte stof meer problemen op in de rechterhersenhelft.

Bijkomende problemen

NLD is een concept uit de neuropsychologie, waarbij een profiel van sterke en zwakke vaardigheden in kaart wordt gebracht. Er is nog weinig onderzoek gedaan naar bijkomende problemen. Het is wel bekend dat het NLD-profiel bij verschillende psychiatrische stoornissen kan voorkomen. De combinatie sociale problemen, rekenproblemen en motorische problemen wordt bijvoorbeeld ook gezien bij kinderen met een autismespectrumstoornis, DCD en in mindere mate bij kinderen met ADHD. Angsten en depressies komen ook regelmatig voor bij kinderen met het NLD-profiel.

Meer weten

Heb je vragen of zorgen over je kind met NLD, of herken je kenmerken en wil je daar graag eens met een ervaringsdeskundige praten? Neem dan eens contact op met onze Advieslijn.

Klik op de volgende link voor het gehele NLD Dossier  op onze website:  om meer informatie te krijgen over wat NLD is, hoe de diagnose wordt vastgesteld, wat het behandelplan en de richtlijnen zijn, hoe je er in de opvoeding, in de vrije tijd of in het onderwijs mee om kunt gaan, en meer..

Ook kun je kijken op Het NLD-Plan, gemaakt door ervaringsdeskundige jongeren. Met goede informatie, tips en ervaringsverhalen.  Of op Brainwiki (gemaakt door het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie). Deze landelijke organisatie zorgt ervoor dat behandelaars, ouders, jongeren, gemeenten en scholen betrouwbare kennis over psychische problemen hebben.

Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.