Scroll Top

Algemeen

Als ouder wil je niks liever dan dat het goed gaat met je kind. Wanneer je kind tegen problemen aanloopt, het moeilijk heeft en aan het worstelen is, wil je je kind helpen. Je wilt handvaten om je kind te ondersteunen maar je wilt ook graag antwoorden en verklaringen voor zijn of haar gedrag. Niet alleen thuis maar ook op school.

Het is belangrijk om jezelf als ouder goed te informeren over wat mogelijke oorzaken van bepaald gedrag kunnen zijn en hoe je hiermee om kunt gaan. Via deze link vind je meer informatie.  In deze brochure: Onrustig, impulsief of onoplettend; ADHD of iets anders? wordt ook aandacht besteed aan mogelijke (andere) oorzaken van onrustig, impulsief en onoplettend gedrag. Er staan tips en adviezen in voor ouders. Wat kun je zelf doen en wanneer kun je waar hulp vragen.

Soms is er echter sprake van een ontwikkelingsprobleem als ADHD.

Wat is ADHD?

De afkorting ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. In het Nederlands betekent dat aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. De hersenen van mensen met ADHD reageren sneller op prikkels (impulsen, stemmingen en gebeurtenissen). Kinderen met ADHD zijn snel afgeleid. Ze kunnen niet lang ergens de aandacht bij houden. Vaak is er ook sprake van lichamelijke onrust (friemelen, wiebelen) en grote beweeglijkheid (steeds opstaan en rondlopen).

Er worden drie vormen van ADHD onderscheiden. In de meest voorkomende vorm is er zowel sprake van concentratieproblemen en onoplettendheid als van druk en impulsief gedrag. In de twee andere vormen is er óf sprake van concentratieproblemen en onoplettendheid óf van druk en impulsief gedrag. Wanneer iemand alleen onoplettend is en concentratieproblemen heeft werd dit in het verleden ADD genoemd. ADD wordt tegenwoordig niet meer als aparte diagnose gesteld maar de afkorting wordt nog wel gebruikt om het verschil aan te geven in de manier waarop ADHD zich uit. ADHD kan dus zeker ook voorkomen bij kinderen die in hun gedrag niet erg druk en/of impulsief zijn.

Kinderen met ADD kunnen hun aandacht niet genoeg inzetten bij het leren of gedrag. De grootste problemen doen zich voor tijdens taakgericht werken op school, bij het maken van huiswerk en in de omgang met leeftijdgenoten. Op jonge leeftijd kan ook het aanleren van dagelijkse routines trager verlopen. Ze vergeten vaak wat ze moeten doen. Dit heeft niets te maken met onwil, maar met onmacht. Omdat kinderen met ADD niet lastig zijn voor hun omgeving, worden hun problemen veel minder snel opgemerkt dan bij kinderen met ADHD. Toch hebben zij net zo veel last van bijvoorbeeld hun concentratieproblemen en innerlijke onrust als kinderen met ADHD.

Bekijk ook deze video over ADHD

Kenmerken van ADHD en ADD

Uiteraard hebben niet alle drukke of dromerige kinderen ADHD. Je hoeft je dus niet onmiddellijk zorgen te maken wanneer je jouw kind in enkele symptomen herkent. De kenmerken alleen zijn onvoldoende om de diagnose ADHD te stellen. Het is dan ook raadzaam om zelf geen conclusies te trekken, maar een specialist in te schakelen die de diagnose ADHD al dan niet vaststelt bij jouw kind.

Onderstaande kenmerken en symptomen komen zowel bij een kind als bij een volwassene met ADHD voor. Soms lijkt het alsof een volwassene met ADHD bepaalde symptomen niet heeft. Dat is schijn, een volwassene kan bepaalde symptomen soms alleen beter onderdrukken. Het is mogelijk dat iemand niet aan alle kenmerken voldoet en dus alleen de symptomen voor óf onoplettendheid en concentratieproblemen vertoond óf alleen de symptomen voor erg druk en/of impulsief zijn.

De drie belangrijkste kenmerken van ADHD zijn:

  1. onoplettend, concentratieprobleem;
  2. erg druk zijn (hyperactief);
  3. impulsiviteit (niet denken, maar doen).

Het gedrag van een kind met ADHD kan zorgen voor problemen in het gezin, op school of in het contact met vriendjes en vriendinnetjes. Kinderen met ADHD kunnen vaak hun capaciteiten niet goed gebruiken. Ze hebben minder grip op hun eigen functioneren en dat wat anderen en ze van zichzelf verwachten. Daardoor ontwikkelen ze vaak een negatief zelfbeeld.

Symptomen onoplettendheid of slechte concentratie

  • onvoldoende aandacht aan iets schenken en daardoor fouten maken (bijvoorbeeld in schoolwerk)
  • moeite om de aandacht erbij te houden
  • dromerigheid
  • passiviteit
  • teruggetrokkenheid
  • niet goed kunnen luisteren
  • niet doen wat anderen van het kind vragen
  • moeite om taken af te maken
  • regelmatig spullen kwijt zijn
  • snel afgeleid zijn
  • vaak iets (een afspraak, een opdracht) vergeten
  • moeilijk tot actie komen/uitstelgedrag
  • traag leertempo
  • onder niveau presteren
  • meer denken dan doen

Symptomen hyperactiviteit en impulsiviteit

  • wiebelen, veel bewegen met handen/voeten, draaien op de stoel
  • niet kunnen blijven zitten
  • rondrennen, overal op klimmen
  • geen rust nemen, voortdurend bezig zijn (doordraven)
  • bij oudere kinderen: onrust, moeilijk kunnen ontspannen
  • moeilijk rustig kunnen spelen
  • veel praten
  • moeite om op de beurt te wachten

Overige kenmerken van ADHD

Bij mensen met ADHD worden ook vaak andere kenmerken en soms ook bijkomende problemen gezien. Voorbeelden daarvan zijn:

  • weinig tot geen gevoel hebben voor tijd. Gevolg: vaak te laat komen.
  • moeite hebben met plannen
  • moeilijk in slaap kunnen vallen,
  • prikkelbaarheid,
  • bang zijn. Snel angstige gevoelens en gedachten hebben.
  • snel boos worden.
  • sociaal onhandig. Het maken van onhandige opmerkingen of moeite hebben sociale signalen op te vangen.
  • emotionele uitbarstingen. Plotselinge en dus onverwachte driftbuien en huilbuien zijn daar een voorbeeld van. Dit komt met name voor bij kinderen.
  • hoofd- en bijzaken moeilijk kunnen scheiden. Moeite met onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken.
  • Onhandigheid en houterigheid. Vaak vallen en knoeien.

Bron: Parnassia Groep

Aanvulling

Het is belangrijk om je te realiseren dat bijvoorbeeld hoogbegaafde kinderen of kinderen met (school)trauma (of beide) gedrag kunnen laten zien wat lijkt op ADHD. Lees daarom ook eens onze kennispagina’s over hoogbegaafdheid en (school)trauma.

Leeftijdseffect

Er wordt veel onderzoek gedaan naar het ‘leeftijdseffect’. De jongste kinderen in een klas krijgen namelijk vaker de classificatie ADHD dan hun oudere klasgenootjes. Ook krijgen zij vaker ADHD-medicatie voorgeschreven. Een veel genoemde verklaring hiervoor is dat deze kinderen onterecht vergeleken worden met hun net iets oudere klasgenoten. Het feit dat zij iets minder ver zijn in de ontwikkeling van hun aandacht, wordt dan verward met ADHD.

Het is dus belangrijk om je hier bewust van te zijn bij een vermoeden van ADHD. Hier lees je meer over het leeftijdseffect

Oorzaak en cijfers​

Er kunnen veel oorzaken zijn voor het ontstaan van bepaald gedrag en het ontstaan van kenmerken van ADHD. Lees hierover meer op de pagina ‘Wat zit er achter moeilijk gedrag’.

De precieze oorzaak van ADHD is niet bekend. Er wordt soms gezegd dat het aan de opvoeding ligt dat een kind druk is. Dit is absoluut niet waar. Uit diverse onderzoeken blijkt dat mensen met ADHD een andere hersenwerking hebben. ADHD is dus geen ziekte en opvoeding is géén oorzaak van ADHD. Je kunt er ook geen ADHD mee voorkomen. Maar de opvoeding heeft wel een sterke invloed op het uiteindelijke gedrag. ADHD kan wel erfelijk zijn. Het kan ‘in de familie zitten’. Door aanleg kunnen kinderen enorm beweeglijk of ongeconcentreerd zijn. Het kan ook zijn dat omstandigheden tijdens de ontwikkeling een rol spelen, zoals vroeggeboorte of een moeder die veel stress had tijdens de zwangerschap. Waarschijnlijk gaat het in de meeste gevallen om een combinatie. Zowel erfelijkheid als de omgeving spelen dus een rol bij het ontstaan van ADHD.

ADHD manifesteert zich vaak al in de kindertijd maar dit hoeft niet. De symptomen kunnen ook pas later in het leven duidelijker zichtbaar worden en tot problemen leiden. Op latere leeftijd worden de problemen als gevolg van ADHD vaak minder. Toch blijven zes op de tien mensen er last van houden. ADHD komt bij drie tot vijf procent van de kinderen voor en bij twee tot drie procent van de volwassenen. ADHD wordt vaker bij jongens dan bij meisjes gediagnosticeerd. De academische werkplaats ADHD maakte hier een interessante vlog over.

Doordat ADHD erfelijk kan zijn is er een reële kans dat broertjes of zusjes of één van de ouders het ook heeft. Volwassenen met ADHD kunnen terecht bij de vereniging  Impuls & Woortblind.

Voor meer informatie en vragen

Lees hier het ADHD dossier uit BalansMagazine (nr. 1 2020).

Zie ook Flyer academische werkplaats voor ADHD en druk gedrag

Presentatie van de Voorlichtingsavond ADHD Balans-Diak-Psynova  in het Diakonessenziekenhuis Utrecht met handige informatie en informatie over onderzoeken. December 2022.  

Heb je vragen of zorgen over je kind met ADHD, of herken je kenmerken en wil je daar graag eens met een ervaringsdeskundige praten? Neem dan eens contact op met onze Advieslijn.

Klik op de volgende link voor het gehele ADHD Dossier  op onze website:  om meer informatie te krijgen over wat ADHD is, hoe de diagnose wordt vastgesteld, wat het behandelplan en de richtlijnen zijn, hoe je er in de opvoeding, in de vrije tijd of in het onderwijs mee om kunt gaan, en meer..

Je kunt ook kijken op Brainwiki (gemaakt door het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie). Deze landelijke organisatie zorgt ervoor dat behandelaars, ouders, jongeren, gemeenten en scholen betrouwbare kennis over psychische problemen hebben.

Privacy Preferences
When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in form of cookies. Here you can change your privacy preferences. Please note that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we offer.